Nooit meer loeiende radiatoren

Goed geïsoleerde woningen worden steeds vaker op lagere temperaturen verwarmd. Dit geeft comfort en bespaart aanzienlijk veel energie. Maar er zitten ook haken en ogen aan. De installateur heeft hier ook een mooie sleutelrol in advies.

In oude huizen vol kieren en isolatielekken staat radiatoren in de winter te ‘loeien’: een temperatuurtraject van 80-60°C is hier simpelweg vaak broodnodig omdat de warmtevraag bij koude dagen gewoon groot is. En sommige mensen zijn er ook gewend geraakt aan het stralingseffect, dat je de radiator bijna niet aan kunt raken. Die tijden veranderen. De warmtevraag in de gemiddelde woning kan met goede isolatie van gevel, glas en dak gereduceerd worden tot een beperkt vermogen. Kierdichte nieuwbouw vraagt nog maar weinig energie. En dan wordt het ook interessant om het temperatuurtraject terug te schroeven. Met temperaturen van 40-35°C (vloerverwarming) en 55-45°C (convectoren) kan er aanzienlijk op gas worden bespaard, of kan de overstap naar een warmtepomp of hybride opstelling eenvoudiger worden gemaakt.

Het bepalen van de warmtevraag voor een woning is een belangrijk punt dat gemakshalve nog wel eens wordt overgeslagen. Het gevolg: in veel goed (na)geïsoleerde woningen staat te veel vermogen opgesteld. De warmteverliesberekening bepaalt per vertrek het benodigde vermogen, en is dus een cruciaal startpunt voor het installatieadvies. Hoe zit het bijvoorbeeld met ventilatie? Bij een keuze voor natuurlijke toevoer moet bijvoorbeeld rekening gehouden worden met energieverlies door het ventilatiesysteem. Ook is er bij natuurlijke ventilatie vaak sprake van koudeval waardoor het onbehaaglijk aan gaat voelen. Isolatie, ventilatie en verwarming kunnen niet los van elkaar worden gezien, zowel in nieuwbouw als in bestaande bouw. Maar alles begint met isoleren.

Is er sprake van een warmtepomp of hybride installatie, dan rendeert deze het best wanneer de stooklijn zo laag mogelijk is ingesteld. Hierbij zal een goede balans gevonden moeten worden tussen comfort en energieverbruik. Moderne HR-toestellen moduleren, en dat betekent dat ze op basis van de warmtevraag in kleine stapjes bij of af kunnen toeren. Bij lagere temperatuurverwarming wordt constant water rondgepompt, dus het is ook van belang de installatie uit te rusten met een energiezuinige circulatiepomp. Allemaal aandachtspuntjes.

Vloerverwarming is momenteel in de nieuwbouw toch wel de standaard. Vloerverwarming verwarmt een ruimte egaal, en geeft een ander gevoel dan de stralingswarmte en convectie van radiatoren. Dat is even wennen. Een nadeel van vloerverwarming kan zijn bijvoorbeeld de traagheid: het systeem reageert minder snel. Aanvullend zijn er ook radiatoren en convectoren voor lagetemperatuurverwarming op de markt. Deze bevatten minder water, en hebben een verbeterde afgifte dan de klassieke varianten. Een combinatie van beide kan een goede mix zijn om koudeval bij ramen te voorkomen, of bewoners de mogelijkheid te geven om de thermostaat toch even een tikje te kunnen geven. Overigens: bij toepassing van een warmtepomp in combinatie met afgifte via de vloer en/of speciale radiatoren is zelfs koeling mogelijk, maar dat terzijde.

‘De radiatoren blijven lauw’ is een veelgehoorde opmerking bij lage temperatuurverwarming. Een ruimte van 21°C zonder stralingswarmte voelt kouder dan een ruimte van 21°C met stralingswarmte. Het verhaal van lage temperatuurverwarming heeft veel factoren. Het bevat psychologie van comfortbeleving. Maar juist in het uitleggen van dit verhaal is er een mooie kans voor de installateur Die heeft de mogelijkheid zich te profileren als adviseur op het gebied van duurzame energiesystemen, waarbij alle aspecten van de installaties in woningen in ogenschouw worden genomen.

Dit betekent dat je in een totaalconcept gedacht moet denken, waarbij isolatie, ventilatie, warm tapwaterbereiding, verwarmen en eventueel ook koelen in het totaalplaatje worden meegenomen.

Als ook de comfortaspecten op de juiste wijze worden benaderd, leidt dit tot een energiezuinigere én comfortabelere woning.