Warmtepomp en milieu

Warmtepomp en milieu

Decorative brandbar

Warmtepomp en milieu

Zijn warmtepompen schadelijker dan gedacht?

23-02-2023

Warmtepomp in slecht daglicht?

23 februari 2023 - 'Warmtepomp schadelijker voor milieu dan gedacht', 'Warmtepomp grote vervuiler', 'Warmtepomp 11 keer schadelijker voor milieu', de recente berichten in de media liegen er niet om. Wat moet je hiermee als je net bezig bent met verduurzamen: is een warmtepomp nog wel een verstandige keuze? Klopt het beeld dat door de krantenkoppen wordt opgeroepen wel?

Ophef opmerkelijk

De warmtepomp is bezig met een snelle opmars in Nederland en in heel Europa. Het is opmerkelijk dat nu opeens ophef ontstaat over de milieubelasting van warmtepompen. De warmtepomp zou slecht zijn voor het milieu.

Als we het hebben over de ‘duurzaamheid’ van een product, dan kijken we naar twee eigenschappen: de energieprestatie en de milieu/materiaal-prestatie. Die laatste eigenschap van de warmtepomp is op dit moment in opspraak.

Wat in de berichtgeving vaak niet wordt vermeld is dat dit alleen gaat over de milieu/materiaalprestatie, dus de gebruikte materialen in de warmtepomp. De energieprestatie, de CO2-reductie die de warmtpomp oplevert in het gebruik, wordt hierin niet meegenomen.

Kijk je naar de totale impact op het milieu, dan komen warmtepompen veel beter uit de bus. Het is natuurlijk niet voor niets dat de regering achter de overstap op warmtepompen staat en ze met subsidie stimuleert.

Verschil tussen warmtepomp en cv-ketel

Een warmtepomp is vaak groter dan een cv-ketel en de meest voorkomende warmtepompen bestaan uit twee delen, een binnendeel en een buitendeel. Er is dus meer materiaal nodig om een warmtepomp te maken. Het grote verschil is echter dat in de warmtepomp een koudemiddel zit, net als in bijvoorbeeld koelkasten. Dat maakt de warmepomp meer belastend voor het milieu, tenminste als je alleen kijkt naar wat er in zit en niet naar wat hij oplevert. Bovendien zijn net als bij de cv-ketel bijna alle materialen herbruikbaar. Het koudemiddel kan na zuivering weer in een nieuwe warmtepomp worden gebruikt. De nieuwste generatie warmtepompen gebruikt een natuurlijk koudemiddel met nog maar een fractie van de milieuimpact.

Maar zelfs als we uitgaan van een denkbeeldig scenario waarin alle warmtepompen lek zouden raken of niet zouden worden afgetapt aan het eind van de levensduur, is het positieve effect op de CO2-uitstoot nog steeds aanzienlijk groter dan wanneer er alleen cv-ketels zouden zijn gebruikt.

Rimme van der Ree

directeur van Klimaatexpert

Rond de cv-ketel is nooit sprake geweest van discussies over de milieubelasting van toegepaste materialen. Vreemd, want buiten het koudemiddel om zitten er nagenoeg dezelfde materialen in als in een warmtepomp.

Warmtepomp beter of slechter voor het milieu?

Klopt de berichtgeving in de media? Dat hangt er vanaf waarnaar je kijkt.

  • Het meewegen van de milieubelasting van de gebruikte materialen is op zich logisch;
  • Kijk je naar de productie, dan is de CO2-uitstoot bij warmtepompen hoger dan die bij cv-ketels;
  • Dit komt omdat er meer materiaal nodig is voor een warmtepomp dan voor een cv-ketel en door het koudemiddel;
  • Kijk je naar het gebruik, dan levert de warmtepomp weer een veel grotere CO2-reductie op;
  • De netto CO2-uitstoot van een warmtepomp is over de hele levenscyclus veel kleiner dan die van een cv-ketel;
  • Zelfs als er geen groene stroom wordt gebruikt en het product achteraf niet wordt gerecycled, is de warmtepomp uiteindelijk aanzienlijk minder belastend voor het milieu;
  • Nieuwe warmtepompen maken bovendien steeds vaker gebruik van natuurlijke koelmiddelen, zoals R290, met een extreem lage Global Warming Potential (GWP), wat de milieubelasting verder verkleind.

Conclusie: kijk je de totale levensscyclus, van productie tot en met recycling, dan levert de warmtepomp zondermeer milieuwinst op.

Onder de streep telt de energiebesparing gedurende de levensduur flink op. Dit weegt uiteindelijk zwaarder dan de milieu/materiaal-prestatie waar in de berichtgeving de focus op ligt.

CO2-neutrale productie

Bij de productie van warmtepompen wordt CO2 uitgestoten. Daar komen we niet onderuit. Maar dat geldt voor alle producten en activiteiten. De onvermijdelijke CO2-uitstoot kan worden gecompenseerd: Bosch doet dit consequent en werkt sinds 2020 als eerste grote industriele onderneming wereldwijd CO2-neutraal. Lees hoe we dat doen.