Hervormde kerk in Loenen a/d Vecht verduurzaamd met Bosch bodemwarmtepomp

Voor we het over de bodemwarmtepompinstallatie gaan hebben, geeft Gijsbert van Lindenberg, kerkrentmeester onderhoud een rondleiding. ‘De houten kerkbanken in het middenschip zijn vervangen door comfortabele stoelen. De kerkbanken hebben een mooie plek tegen de zijwanden gekregen. Verder hebben we nieuwe toiletruimten gemaakt en een keuken, geschikt voor catering. De eeuwenoude zerken zijn hersteld, bij de ingangen zijn moderne tochtportalen aangebracht. Ook zijn ledverlichting, moderne presentatiebeeldschermen en bijbehorende camera’s nieuwe aanwinsten. Voor de kerkramen is prachtig gebrandschilderd glas geplaatst, met daarop Bijbelse spreuken. Het geheel is een mix van een eeuwenoude uitstraling met moderne elementen. Natuurlijk konden we dit als kerkgemeente allemaal bij lange na niet zelf financieren. We hebben het geluk gehad dat we enkele legaten mochten ontvangen. Verder waren er financiële bijdragen van gemeenteleden en bij onze kerk betrokken bedrijven en dorpsbewoners. Bovendien heeft een groot aantal vrijwilligers kosteloos enorm veel werk verzet.’

Gijsbert van Lindenberg richtte in 1980 zijn eigen installatiebedrijf in de Vechtstreek. Inmiddels is Technisch Installatie Bedrijf van Lindenberg overgenomen door zijn zoon Hijko. Samen lopen ze naar de technische ruimte, waar ze een Bosch Compress 7000 LW warmtepomp (38 kW) hebben geïnstalleerd. ‘Deze kerk was altijd al aardgasloos en werd met een elektrische installatie met onder andere stralingskachels verwarmd’, vertelt Hijko. ‘Betaalbaarheid van de energierekening bij het uitbreken van de energiecrisis een issue voor de kerk, omdat niet alleen de gasprijzen, maar ook de elektriciteitsprijzen de pan uit rezen. Toen is het plan ontstaan voor het aanleggen van een bodemwarmtepompsysteem.’

Op het kerkplein werden door het bedrijf Ground Research zes bodembronnen van elk tweehonderd meter diep geboord. Daaruit haalt de bodemwarmtepomp zijn duurzame energie om de kerk te verwarmen via een hiervoor aangebracht lagetemperatuur vloerverwarmingssysteem. ‘De vloer kan hier een temperatuur tot 25 C° bereiken, waarmee de warmte in de ruimte tot zo’n 17 C° oploopt. Die basiswarmte kunnen we - als er mensen in de kerk aanwezig zijn - met de al aanwezige elektrische straalkachels omhoog brengen tot comfortabele warmte. Met een dynamisch elektriciteitscontract en slimme software spelen we in op de schommelingen in de energiemarkt en maken we telkens gebruik van de meest gunstige elektriciteitsprijzen.’

Met name de aanleg van 4000 meter vloerverwarming en het leidingencircuit waarmee de warmtepomp is aangesloten op de bronnen was volgens Van Lindenberg junior en senior een omvangrijke operatie. ‘Daarvoor moesten de vlonders onder de verwijderde kerkbanken, de betonnen kerkvloer en de oude, op de vloer aanwezige grafstenen verwijderd worden. Vervolgens werden een 30 centimeter dikke isolatievloer van schuimbeton, de vloerverwarming en de aan- en afvoerleidingen van de warmtepomp naar de bodembronnen gelegd. Daarna werd een nieuwe betonvloer van 15 cm dikte gestort. Tot slot werden de grafstenen samen met bijpassende nieuwe stenen in een nieuw patroon gelegd. Samen vormen zij één prachtige kerkvloer Het was een flinke, maar ook mooie klus die we dankzij onze fanatieke vrijwilligers hebben geklaard.

Ervaring met luchtwarmtepompen van Nefit Bosch had Technisch Installatie Bedrijf van Lindenberg al volop. Dit was volgens directeur/eigenaar Hijko een van de eerste projecten met een bodemwarmtepomp. ‘Het is allemaal vlekkeloos verlopen en was uiterst leerzaam om er in de toekomst mee door te gaan’, zegt hij. ‘De bronboorder was uiteraard voor het ondergrondse deel BRL-gecertificeerd. Zelf hebben we geen BRL-certificering voor de aanleg en het beheer van het bovengrondse deel van de installatie. Daarom hebben we dankbaar gebruik gemaakt van de BRL-ondersteuning van Nefit Bosch. Met een speciale tool doorloop je alle verplichte stappen en ben je verzekerd dat je aan alle BRL-eisen voldoet. Ook de inbedrijfstelling is door een technisch specialist van Bosch gedaan. Zonder die volledige ontzorging hadden we dit project nooit kunnen uitvoeren.’ De resultaten mogen er inmiddels zijn. ‘De Bosch Compress 7000 LW bodemwarmtepomp haalt hier een COP van 5,8 en dat is een enorm hoog rendement’, besluit Gijsbert. ‘In het eerste jaar verwachten we al een besparing van 20.000 euro op de stookkosten. En dat is nodig ook. Want de betaalbaarheid van warmte is een belangrijke factor in de toekomstbestendigheid van historische kerkgebouwen.’