Duurzaam huurwoningen met 3 bodembronnen en 130 warmtepompen
Vlak aan het Van Harinxmakanaal in Harlingen ligt Wooncentrum Almenum met 162 seniorenwoningen in zowel de hoog- als laagbouw. Hier kunnen ouderen zo lang mogelijk zelfstandig wonen. Waar nodig zijn er diverse zorgmogelijkheden op en nabij de locatie. De bestaande woongebouwen zijn sterk verouderd en zorgen onder meer voor te hoge energielasten. Ze worden daarom gefaseerd vervangen door complete nieuwbouw. Warmtepompen in alle nieuwe woningen worden aangesloten op in totaal drie collectieve bodembronnen, voor duurzame en energiezuinige verwarming en koeling.
Woningcorporatie De Bouwvereniging laat de bestaande gebouwen door Aannemingsmaatschappij Friso slopen en vervangen door duurzame nieuwbouw. Een renovatie lost namelijk niet alle technische problemen op en de eisen voor toekomstbestendig wonen met zorg zullen er niet mee worden gehaald. Bovendien kunnen de hoge energielasten onvoldoende worden teruggedrongen. En dus worden er 130 nieuwe, duurzame woningen gerealiseerd. Dat gebeurt in drie fasen, waarbij huidige huurders per fase tijdelijk gaan wonen in een wisselwoning. Vervolgens verhuizen zij door naar hun nieuwe, comfortabele en toekomstbestendige woning.
Warmtepompen met collectieve bodembron
‘De eerste fase is inmiddels gereed’, vertelt projectleider Jan Dijkman van Otte Installaties verheugd. ‘De 26 woningen in dit fraaie, nieuwbouwcomplex worden inmiddels door huurders bewoond. ‘In elke woning draait een bodemwarmtepomp met vloerverwarming. Ze gebruiken de warmte en koude die wordt opgehaald uit een collectieve bodembron. Deze bestaat uit 14 geboorde bodemlussen van 160 meter diep.’
Voorkeur van adviseur, corporatie en installateur
Waarom werd er niet gekozen voor individuele luchtwarmtepompen met buitenunits in de tuin en/of op het dak? ‘We zitten hier pal aan de Waddenzee’, legt Dijkman uit. ‘Het waait hier nagenoeg altijd. Op het dak zouden zoveel buitenunits te veel wind vangen. En met het zout van de zee in de lucht heb je hier nu eenmaal snel te maken met corrosie. De adviseur die door De Bouwvereniging in de arm is genomen, heeft mede daarom - en natuurlijk om fors op energiekosten te besparen - een bodemwarmtepompen voorgelegd. De voorkeur van de adviseur hiervoor is ook de onze én die van opdrachtgever De Bouwvereniging. Door gebruik te maken van de constante temperatuur van de aarde zijn bodemwarmtepompen een zeer efficiënte manier om een woning te verwarmen en te koelen. Ze bieden consistente prestaties en veel lagere energierekeningen in vergelijking met andere oplossingen.’
Bosch bodemwarmtepomp: A+++, stil en plug-and-play
Ook de keuze voor merk en type warmtepomp was een heel bewuste. ‘De Bosch Compress 7800i’ LWMF, aldus Dijkman. ‘Met een A+++ energielabel, een geïntegreerde warmwaterboiler van 180 liter en van een sterk en voor ons vertrouwd merk. De COP is hoog, tot wel 5,55. Het is een uiterst stille warmtepomp, met in dit geval vloerverwarming als comfortabel afgiftesysteem. Installeren gaat gemakkelijk, het is een echte plug-and-play oplossing. Wij hebben dat nog eenvoudiger gemaakt door vooraf al het leidingwerk prefab op een achterwand te monteren. Daarna zijn de warmtepompen stuk voor stuk nauwkeurig in bedrijf gesteld. De intelligente, modulerende regeling van de warmtepomp stemt automatisch af op de warmtebehoefte in de woning. Opdrachtgever De Bouwvereniging biedt met derze oplossing zijn huurders een uiterst energiezuinige en comfortabele oplossing.’
‘In de winter haalt de warmtepomp warmte uit de bodem en werkt deze op tot comfortabele verwarming en warm water. In de zomer gebeurt het omgekeerde.’
Aardbodem als meest gebalanceerde bron
Wat zijn nu de voordelen van collectieve bodembronnen? ‘Gebruik maken van de aardbodem betekent dat je over de meest stabiele temperatuur beschikt’, legt Roelof Vallinga, senior sales manager residential projects van Nefit Bosch, uit. ‘In de winter haalt de warmtepomp warmte uit de bodem en werkt deze op tot comfortabele verwarming en warm water van. In de zomer gebeurt het omgekeerde, dan is de bodem juist relatief koel. Daarnaast worden vanuit de woningen warmte in de zomer en koude in de winter afgevoerd naar de bodem. Waardoor de bron respectievelijk weer wordt opgewarmd en gekoeld. Zo ontstaat een duurzame, gebalanceerde cyclus van warmte en koude, zonder fossiele brandstoffen en een uiterst lage CO₂-uitstoot.’
‘Gebruik maken van de aardbodem betekent dat je over de meest stabiele temperatuur beschikt’
Bron-skid op maat met Bosch Digi Control
‘Er moet balans zijn tussen de hoeveelheid warmte en koude die uit de bodem wordt gehaald en de hoeveelheid die teruggaat de bodem in’, vervolgt Vallinga. ‘Zonder deze zogenaamde regeneratie wordt de bron steeds kouder, waardoor de efficiency van het warmtepompsysteem afneemt. Het vraagt om een uiterst nauwkeurige systeemwerking. Mede daarom hebben wij een bron-skid op maat ontworpen en geleverd. Een slimme en compacte opstelling waarin alle geavanceerde techniek is samengebracht. Essentieel zijn hierin de Bosch Digi Control modules en software. Die zorgen voor de uiterst nauwkeurige regeling en de wettelijk verplichte monitoring van het totale bronsysteem. Ook het automatische vulsysteem is in de bron-skid geïntegreerd.’
‘Bosch Digi Control modules en software zorgen voor de uiterst nauwkeurige regeling en de wettelijk verplichte monitoring van het totale bronsysteem.’
Meer over Digicontrol: www.digicontrol.info/en/
Fase 1 van het project is klaar. Hier genieten huurders van hun duurzame binnenklimaat dankzij de Bosch Compress 7800i bodemwarmtepomp. Of zoals één van de bewoners het samenvat: ‘Het was hier afgelopen zomer heerlijk koel. Nu gaan we heerlijk warm en comfortabel in huis de koude wintermaanden in.’ In fase 2 is de sloop afgerond en wordt er al volop gebouwd aan het grootste complex. Hier komen 61 nieuwe woningen met een nog grotere collectieve bodembron ( 22 geboorde bodemlussen, 225 meter diep) om aan de warmte- en koudevraag te voldoen. Daarna volgt fase 3, met nog eens 43 woningen. Hiervoor zijn de berekeningen voor de dimensionering van de collectieve bodembron nog volop gaande.